Obiegowa mądrość mówi, że rozbudowany system socjalny prowadzi do deficytu budżetowego i w konsekwencji do bankructwa państwa. Ten przesąd nie znajduje jednak poparcia w faktach: kraje o rozbudowanym systemie pomocy socjalnej jak Niemcy czy Szwecja, mają zbilansowane budżety, podczas gdy wiecznie zbankrutowana Grecja nie ma praktycznie żadnego socjalu.
Jak to możliwe ?
Jest to oczywiste. Tak naprawdę, każdy kraj w Europie ma opiekę socjalną, tylko, że w jednych działa ona oficalnie (Niemcy, Szwecja), a w innych poprzez rozdymanie systemu emerytalnego czy rentowego. Ta ostatnia droga byla przyjęta przez Grecję, ale i Polskę. W Polsce, w szczytowym okresie było 3 mln rencistów, czyli 20% siły roboczej. W Grecji, wydatki na emerytury to jakieś 17% PKB, w Nimeczech poniżej 10%. Pomoc społeczna skierowana do potrzebujących jest zawsze tańsza, niż przyznanie wczesnych emerytur kobietom w wieku 50 lat, niezależnie od zarobków męża. Więc to nie przypadek, że kraje o rozbudowanym systemie socjalnym, sprawnie wydające pieniądze mają zrównoważony budżet, a kraje rozdymające system emerytalny, ciągle bankrutują.
Czytałem kiedyś wywiad z jakimś prawie-ministrem z Niemiec zajmującym się problem miliona niezatrudnialnych ludzie w systemie Hartz IV. Dziennikarz pytał się go, jak tacy ludzie radzą sobie w innych krajach, które nie mają tak rozbudowanego socjalu – odpowiedź była krótka: są na rencie. Miejskie legendy głoszą, że w Grecji na rencie są nie tylko ludzie niezatrudnialni, ale też są wioski, w których 80% mieszkańców jest np, ślepych, bo ludzki człowiek z tego okulisty.
W tym właśnie kontekście należy patrzyć na program 500+. Trzeba się zastanowić, czy jest to kierunek bardziej na Niemcy, czy bardziej na Grecję. Według mnie, bardziej na Niemecy. Daje pieniądze celowo i nie dożywotnio. Tym biedniejszym na wyprawkę czy wakacje, tym bogatszym na dodatkowe zajęcia dla dzieci. Czy nie lepiej byłoby, gdyby ten program skierowany był tylko do biednych ? Gdyby był to program czysto socjalny, to tak. Jest to jednak program demograficzny, i musimy brutanie powiedzieć, że wolimy przecież, by więcej dzieci rodziło się w rodzinach z wyższym kapitałem edukacyjnym, kulturowym i materialnym.
